Zdaniem ekspertów medycznych ograniczenia wymuszone przez pandemię przyczyniły się do zaniedbania profilaktyki chorób cywilizacyjnych, takich jak udary mózgu, migotanie przedsionków czy cukrzyca typu 2. Akcja edukacyjna „Zadbaj o serce w swojej rodzinie” zwraca uwagę na te częste i niebezpieczne schorzenia, a specjaliści radzą, jak przeciwdziałać ich konsekwencjom.
Niemal każdy z nas ma wśród swoich bliskich kogoś chorego na cukrzycę, po udarze mózgu czy z migotaniem przedsionków, dlatego tak ważne jest, by znać czynniki ryzyka tych chorób i ich objawy oraz wiedzieć, jak im zapobiegać, zwłaszcza, że często są to choroby współistniejące. To właśnie w rodzinie powinniśmy rozmawiać o zdrowiu i wzajemnie się edukować.
Migotanie przedsionków - najczęstsza arytmia serca
Migotanie przedsionków jest najczęstszym zaburzeniem rytmu serca i jedną z głównych przyczyn udarów mózgu. Ryzyko jego wystąpienia rośnie wraz z wiekiem i dotyczy niemal 30% osób po 85. roku życia. W Polsce cierpi na nie około 600-700 tysięcy osób. Najbardziej niepokojące objawy migotania przedsionków to szybkie i nieregularne bicie serca, palpitacje, uczucie dyskomfortu lub bólu w klatce piersiowej, zawroty głowy i omdlenia, nadmierne pocenie się oraz nudności, duszność, uczucie zmęczenia czy osłabienie wydolności fizycznej.
„Migotanie przedsionków charakteryzuje się bardzo szybką czynnością przedsionków: od 400 do 600 na minutę. Mięsień pobudzany z taką prędkością w zasadzie się nie rusza, a aktywność przedsionków polegająca na pompowaniu krwi znika. Skutkuje to zatrzymywaniem się krwi w uszku lewego przedsionka i jej krzepnięciem, a w rezultacie powstawaniem skrzeplin. Kiedy po jakimś czasie wraca prawidłowa czynność serca i przedsionek zaczyna się kurczyć, wypycha powstałe skrzepliny przez lewą komorę do tętnic prowadzących krew do mózgu” - tłumaczy dr Paweł Jesionowski szef Klinicznego Oddziału Kardiologii Szpitala Uniwersyteckiego w Zielonej Górze.
Udar mózgu – liczy się szybka reakcja
Udar mózgu jest bardzo groźnym zdarzeniem: może prowadzić do trwałej niepełnosprawności, a nawet śmierci – to wraz z zawałem serca pierwsza pod względem częstości przyczyna zgonów. Co roku dotyka ok. 80-90 tys. Polaków, z czego niemal 30 tys. umiera.
Ryzyko wystąpienia udaru mózgu znacznie zwiększają choroby układu sercowo-naczyniowego, takie jak nadciśnienie tętnicze, choroba niedokrwienna serca czy migotanie przedsionków. Wśród czynników ryzyka znajdują się także cukrzyca, otyłość, brak aktywności fizycznej, nadużywanie alkoholu czy palenie tytoniu.
„Pierwsze objawy udaru łatwo zbagatelizować, bo nie są bardzo charakterystyczne, chory ma trudności z mówieniem, niemoc w ręce, pojawia się asymetria ust. Warto zapamiętać objawy zgodnie z takim schematem:
U - utrudniona mowa
D - dłoń/ręka opadnięta
A - asymetria twarzy
R - reaguj natychmiast! Dzwoń 999 lub 112
Ważne, by jak najszybciej wezwać pomoc, tylko szybka reakcja może uratować zdrowie, a nawet życie pacjenta z udarem. Jeśli chory trafi na SOR, a następnie do oddziału neurologii, zostanie mu natychmiast wdrożone leczenie, które może odwrócić udar. Polega ono na podaniu leków, które rozpuszczą skrzeplinę w mózgu lub lekarze usuną ją mechanicznie podczas zabiegu tzw. trombektomii. Takie działania mają jednak sens jedynie w czasie tzw. okienka terapeutycznego, czyli w ciągu 6 godzin od wystąpienia pierwszych objawów” – podkreśla dr Paweł Jesionowski. Te nowoczesne metody leczenia są już dostępne w Szpitalu Uniwersyteckim w Zielonej Górze.
Cukrzyca typu 2 – grozi zawałem serca i udarem mózgu
Cukrzyca to niezwykle częsta choroba: w Polsce cierpi na nią niemal 3 miliony osób, a ponad 5 milionów ma stan przedcukrzycowy. Najczęściej występująca jest cukrzyca typu 2 (około 80 proc. przypadków), spowodowana postępującym upośledzeniem wydzielania insuliny, co jest połączone z zaburzeniem działania tego hormonu (tzw. insulinoopornością). Objawia się zwiększonym stężeniem glukozy we krwi. Istotnym czynnikiem ryzyka rozwoju tej postaci choroby jest niezdrowy styl życia, zwłaszcza niewłaściwy sposób żywienia i wywołana nim otyłość (przede wszystkim brzuszna).
„Cukrzyca jest poważnym czynnikiem ryzyka udaru mózgu. Diabetyk powinien skrupulatnie dbać o siebie i minimalizować ryzyko, a więc być aktywny fizycznie, mieć należną masę ciała, nie palić papierosów, kontrolować ciśnienie i przestrzegać zaleceń lekarza. Powinien też zbadać się pod kątem ewentualnego występowania migotania przedsionków” – radzi kardiolog.
To ważne, bo nieleczona cukrzyca może prowadzić do wystąpienia poważnych powikłań, między innymi uszkodzenia funkcji nerek, neuropatii z zespołem stopy cukrzycowej, czy chorób oczu prowadzących czasem do ślepoty. Najniebezpieczniejsze są jednak incydenty sercowo-naczyniowe np. zawały serca lub udary mózgu. Chorzy z cukrzycą, u których doszło do takich powikłań, mogą żyć nawet 12 lat krócej!
Edukacja dla zdrowia rodzin – więcej wiesz, lepiej żyjesz
W ramach akcji „Zadbaj o serce w swojej rodzinie” w kilkunastu miastach w Polsce mieszkańcy będą mogli zapoznać się z wytycznymi dotyczącymi profilaktyki i leczenia chorób cywilizacyjnych, a także dowiedzą się, jak mogą zmodyfikować swoje dotychczasowe nawyki, by długo cieszyć się zdrowiem. Miasta, w których będą odbywały się działania edukacyjne na mapie Polski układają się w kształt serca. W 2020 roku będą prowadzone w 8 lokalizacjach: Działdowie, Włocławku, Suwałkach, Siemiatyczach, Zielonej Górze, Olsztynie, Toruniu, Białymstoku. Organizatorzy akcji zachęcają wszystkich do czerpania wiedzy w zakresie profilaktyki udarów, migotania przedsionków i cukrzycy typu 2 na stronach kampanii STOP UDAROM (www.stopudarom.pl) oraz DŁUŻSZE ŻYCIE Z CUKRZYCĄ (www.dluzszezyciezcukrzyca.pl).
