Postępowanie sanacyjne to jedna z czterech form postępowania restrukturyzacyjnego przewidziana w polskim prawie. Jego głównym celem jest nie tylko zawarcie układu z wierzycielami, ale przede wszystkim przeprowadzenie działań sanacyjnych, które mają przywrócić dłużnikowi zdolność do dalszego prowadzenia działalności gospodarczej. Oznacza to, że nacisk kładziony jest zarówno na restrukturyzację zobowiązań, jak i realne usprawnienie funkcjonowania przedsiębiorstwa.
Postępowanie sanacyjne zostało uregulowane w ustawie z dnia 15 maja 2015 roku – Prawo restrukturyzacyjne. Jest to najbardziej kompleksowy i złożony tryb postępowania spośród wszystkich dostępnych form restrukturyzacji, przewidujący ingerencję w zatrudnienie, majątek oraz umowy dłużnika. Sanacja daje możliwość przeprowadzenia działań naprawczych, nawet wbrew woli wierzycieli, przy jednoczesnym korzystaniu z ochrony przed egzekucją komorniczą.
Kluczowe różnice między sanacją a innymi postępowaniami restrukturyzacyjnymi
Postępowanie sanacyjne różni się od uproszczonego postępowania o zatwierdzenie układu, postępowania układowego oraz postępowania przyspieszonego układowego przede wszystkim zakresem przyznanych narzędzi i możliwości. W sanacji sąd powołuje zarządcę, a dotychczasowy zarząd przedsiębiorstwa zostaje pozbawiony prawa do kierowania firmą.
To odróżnia ten tryb od innych, gdzie zarząd najczęściej pozostaje w rękach dłużnika, nierzadko pod nadzorem nadzorcy sądowego. Kolejną istotną różnicą jest możliwość przeprowadzenia tzw. działań sanacyjnych, czyli działań mających na celu uzdrowienie przedsiębiorstwa, np. redukcja zatrudnienia, odstąpienie od niekorzystnych kontraktów czy sprzedaż składników majątku w drodze uproszczonej. Takie działania nie są dostępne w pozostałych rodzajach postępowań restrukturyzacyjnych.
Zalety i wady postępowania sanacyjnego
Do najważniejszych zalet postępowania sanacyjnego należy szeroki zakres ochrony dłużnika oraz możliwość rzeczywistej restrukturyzacji działalności przedsiębiorstwa. Dłużnik chroniony jest m.in. przed egzekucją, wypowiadaniem istotnych umów czy rozwiązaniem stosunków pracy z kluczowymi pracownikami.
Postępowanie to daje czas na wdrożenie kompleksowych działań naprawczych, w tym również zmian o charakterze organizacyjnym i finansowym. Z drugiej strony proces sanacyjny bywa skomplikowany, długotrwały i kosztowny, co stanowi istotną wadę tej formy restrukturyzacji. Przejęcie zarządu nad przedsiębiorstwem przez zarządcę może również budzić niepokój u właścicieli firmy. Dodatkowo wymagana jest szczegółowa dokumentacja oraz ścisła współpraca z sądem i organami postępowania, co zwiększa formalizm całego procesu.
Kiedy warto zdecydować się na postępowanie sanacyjne?
Postępowanie sanacyjne jest korzystne przede wszystkim w sytuacjach, gdy przedsiębiorstwo znajduje się w głębokim kryzysie, ale jednocześnie ma potencjał do dalszego funkcjonowania przy odpowiednich działaniach naprawczych. Odpowiednie będzie też w przypadku, gdy inne formy restrukturyzacji – bardziej ugodowe i nieingerujące tak dalece w funkcjonowanie firmy – nie przynoszą skutku.
Decyzja o skorzystaniu z sanacji powinna być poprzedzona analizą ekonomiczną oraz prawną sytuacji przedsiębiorstwa. Należy uwzględnić m.in. strukturę zobowiązań, perspektywy rynkowe oraz relacje z wierzycielami. Postępowanie sanacyjne jest formą ostatniej szansy przed ogłoszeniem upadłości i może stanowić skuteczny sposób na uratowanie przedsiębiorstwa w bardzo trudnej sytuacji finansowej.
Rola sądu i zarządcy w procesie sanacyjnym
W postępowaniu sanacyjnym kluczową rolę odgrywa sąd restrukturyzacyjny, który otwiera postępowanie, wyznacza zarządcę oraz nadzoruje jego działania przez cały czas trwania procesu. To sąd decyduje o zatwierdzeniu lub odmowie układu, jak również zezwala na istotne czynności zarządcze. Jego władza i nadzór są znacznie większe niż w pozostałych procedurach restrukturyzacyjnych.
Zarządca ustanowiony przez sąd przejmuje pełną kontrolę nad majątkiem dłużnika i jego działalnością gospodarczą. Do jego zadań należy m.in. przygotowanie planu restrukturyzacyjnego, analiza sytuacji ekonomicznej firmy, zarządzanie zasobami oraz reprezentowanie przedsiębiorstwa względem wierzycieli i organów. Zarządca ma również możliwość realizacji działań sanacyjnych, które mają na celu radykalne poprawienie kondycji firmy.
Artykuł powstał przy współpracy z www.restrukturyzacja-kancelaria.pl.
