Międzynarodowy Dzień Przeciwdziałania Mowie Nienawiści (International Day for Countering Hate Speech) to święto, które przypada 18 czerwca. W związku z rosnącym na całym świecie zjawiskiem mowy nienawiści Zgromadzenie Ogólne ONZ przyjęło rezolucję A/RES/75/309 w sprawie "promowania dialogu międzyreligijnego i międzykulturowego oraz tolerancji w przeciwdziałaniu mowie nienawiści” ustanawiającą dzień 18 czerwca Międzynarodowym Dniem Przeciwdziałania Mowie Nienawiści. Pierwszy raz dzień ten obchodzony był w 2022 roku.
W odpowiedzi na globalną tendencję związaną z szerzeniem mowy nienawiści Sekretarz Generalny ONZ Antonio Guterres zainaugurował 18 czerwca 2019 roku strategię i plan działania ONZ w kwestii mowy nienawiści. Była to pierwsza inicjatywa całego systemu Narodów Zjednoczonych, której celem jest przeciwdziałanie mowie nienawiści oraz zapewnienie wsparcia państwom członkowskim. Strategia podkreśla potrzebę przeciwdziałania nienawiści w sposób holistyczny i z pełnym poszanowaniem wolności opinii i wypowiedzi, przy jednoczesnej współpracy z odpowiednimi interesariuszami, w tym organizacjami społeczeństwa obywatelskiego, mediami, firmami technologicznymi i platformami mediów społecznościowych.
Mowa nienawiści (ang. hate speech) jest zjawiskiem, które polega na używaniu języka w celu rozbudzenia, rozpowszechniania czy usprawiedliwiania nienawiści i dyskryminacji, jak również przemocy wobec konkretnych osób, grup osób, przedstawicieli mniejszości czy jakiegokolwiek innego podmiotu będącego „na celowniku” danej wypowiedzi. Akceptacja mowy nienawiści w wymiarze społecznym prowadzi do utrwalania się stereotypów, uprzedzeń. Może także prowadzić do tzw. przestępstw z nienawiści (ang. hate crimes).
W polskim kodeksie karnym mowa nienawiści nie jest przestępstwem jako takim, niemniej jednak istnieją przepisy, które umożliwiają walkę z tym zjawiskiem. Należą do nich m.in.: zniesławienie, uporczywe nękanie, poniżanie, znieważanie, czy kierowanie gróźb i życzenie śmierci. Są to zachowania wypełniające ustawowe znamiona czynu zabronionego, jak choćby:
- Groźba karalna (art. 190 KK)
- Uporczywe nękanie i wykorzystanie wizerunku (art. 190a. KK)
- Znęcanie się (art. 207 KK)
- Zniesławienie (art. 212 KK)
- Znieważenie innej osoby (art. 216 KK)
- Napaść z powodu ksenofobii, rasizmu lub nietolerancji religijnej (art. 257 KK)
- Publiczne propagowanie faszyzmu, nawoływanie do nienawiści (art. 256 KK)
- Złośliwe niepokojenie drugiego człowieka (art. 107 KW)
Walka z mową nienawiści i przestępstwami z nienawiści jest jednym z priorytetów działania polskiej Policji. W każdej komendzie wojewódzkiej/Stołecznej Policji funkcjonują koordynatorzy ds. profilaktyki przestępstw z nienawiści, koordynatorzy zajmujący się zwalczaniem przestępstw z nienawiści, a także pełnomocnicy ds. ochrony praw człowieka, którzy w codziennej służbie dokładają wszelkich starań, by skutecznie zapobiegać mowie nienawiści, zwalczać jej przejawy, a także edukować, zarówno społeczeństwo, jak i funkcjonariuszy zajmujących się tego typu problematyką.
(Biuro Kryminalne KGP)
